Այլևս չեմ զարմանում....

Չեմ զարմանում.... Այլևս չեմ զարմանում....

Ամռանը` ամեն երեկո, թաղի տարեցները հավաքվում էին մեր թթենու տակ` աշխարհի խնդիրները լուծելու: Փոքր էի: Գնում նստում ու լսում էի նրանց: Այդ ծերունիների մեջ էր Մենտոր պապը` խմբի պարտաճանաչ մասնակիցն ու, իր խոսքով, ամենագետը: Եթե մեկը խոսեր թունաքիմիկատներից, Մենտոր պապիկն ընդհատում էր` Ուրեմ ես չեմ նա՞լ (ուրեմն ես չգիտե՞մ): Մյուսը խոսեր երկրաչափությունից, Մենտոր պապը նորից` Ուրեմ ես չեմ նա՞լ:

Նոր-նոր էի ինտեգրվել պապիկների աշխարհում, և հանկարծ, Հայոց պատմությանը վերաբերող մի հարց քննարկելիս, ձայնը տրվեց ինձ. «Դե աս, շկամ, էդքան սորվիր էս, մեր տառերը վա՞վ ի կիրե» (հասկացաք երևի): Դեռ չէի հասցրել հարցը հասկանալ, հնչեց Մենտոր պապու խռովքը` Ուրեմ ես չեմ նա՞լ: Ու սկսեց պատմել Գրերի գյուտի պատմությունը, որը մինչ օրս չեմ կարողացել գտնել ոչ մեր ձեռագիր մատյաններում, ոչ էլ Գրերի գյուտին վերաբերող ուսումնասիրություններում:

Տարիներ անցան: Մեծացա: Ճեմարանական էի: Մեր թաղի ծերակույտն ընդարձակվեց, և քանի որ ես, իրենց կարծիքով, խելացի տղա էի, արտոնություն ստացա զրույցներին մասնակցելու (մարդիկ մտածում էին, որ եթե ճեմարանում ես սովորում, պիտի ամեն ինչ իմանաս, անկախ նրանից` երեկ ես ընդունվել ճեմարան, թե արդեն ավարտում ես): Բայց մեկ է, Մենտոր պապը, արդեն ավելի մեղմ տոնով, ընդհատում էր բոլորին` Ուրեմ ես չեմ նա՞լ:

Երբ ժամանակ էի գտնում, այցելում էի նաև նախկին ոստիկան և մեծն աթեիստ Ժոռա ձաձյային, ով խիստ մարդ էր և քչերի հետ էր հաշտ ապրում: Աթեիստ իմ այս բարեկամը չէր ուզում լսել Քրիստոս անունը, բայց հավատում էր սրբերին, Խոր Վիրապի զորությանը և մատաղին, որը, իր ընկալմամբ, գառան գլուխը տան բակից դեպի Խոր Վիրապ ուղղելն ու մորթելն էր:

Երբեմն օրացույց կամ սրբապատկեր էի նվիրում Ժոռա ձաձյային: Տրամադրությունն իսկույն բարձրանում էր, ու սկսում էր պատմել մի երիտասարդ հոգևորականի մասին, ով` «Մեծ մեծ, խորոտ աշկեր ունի, ու տելեվիզրով որ խոսալի, քեֆտ իկյալի»: Հիշեցնում էի, որ այդ եկեղեցականն իմ տեսուչն է: Ավելի ոգևորված` պահանջում էր, որ անպայման իր բարևները փոխանցեմ տեսուչիս:

Պատահում էր, որ ինձանից նոր սրբապատկեր էր խնդրում. Երբեմն մոռանում էի խնդրանքը, ու երբ հանդիպում էինք, նա նորից պատմում էր նույն երիտասարդ հոգևորականի մասին. «Մե խատ ջահել տերտերի, աշկերը չռած տելեվիզրով վրատ ի շկալ, ինչ ի զուռցա՞լ, չեմ խասկնալ»: Տեսչիս փոխադարձ ողջունի մասին խոսք չէր կարող լինել:

Տարիներ անցան, Ժոռա ձաձյան էլ չկար: Երկար ժամանակ գյուղում չէի եղել: Մի անգամ տեսա Մենտոր պապուն: Մոտեցա, բարևեցի: Վատ էր տեսնում: Ձայնս լսելուն պես, աչքերը ժպտացին, լաց եղան. Ասաց. «Խերըտ ու մերըտ քեզի էտքան շատ չեն սիրալ, ես քեզի ավելի շատ եմ սիրալ»: Ասացի` Ուրեմ ես չեմ նա՞լ: Գրկեցի:

Հակասական, ազնիվ, բարի ու մեծամիտ մարդիկ մեր կյանքում միշտ կարող են լինել: Մռայլ գույնի կողքին վառ գույնն ավելի է փայլում: Գուցե հենց դա է գեղեցիկի չափանիշը....

Այդ մարդկանց մեջ ես տեսա տարօրինակն ու բարին, վսեմն ու անմեղ չիմացությունը: Նրանց շնորհիվ սովորեցի չզարմանալ մարդ տեսակի վրա, պատրաստ լինել ամեն տարօրինակ երևույթ ըմբռնելուն ու հասկանալուն: Բայց, այնուամենայնիվ, զարմանալի բաներ դեռ մնացել են: 
Շատ զարմացա` լսելով, որ ոմանք հայտարարում են, թե առաքելական եկեղեցու զավակ են, բայց քրիստոնյա չեն, ծաղրում են Մաշտոցին ու գրաբարը, բայց վայրկյաններ անց հանդես գալիս Հայաստանում օտարալեզու դպրոցների բացման դեմ և մամուլի էջերը լցնում գռեհկաբանությամբ, խոսում են ճշմարտությունից և հանդես գալիս կեղծ, հորինված հրապարակումներով, հայհոյում ֆիդայուն ու պաշտպանում անհայտ սեռի բույսերին (հոգեբանները կասեին` Ժոռա ձաձյայի սինդրոմ): Ուզում ես հանել մեկին անգրագիտության ծովից, նրան տալիս փաստեր` իբրև փրկօղակ, բայց նա իր չիմացածը վեր է դասում ուրիշի իմացածից (Մենտոր պապու սինդրոմ):

Բայց չէ, կսխալվեն հոգեբանները: Ժոռա-Մենտորների ու հասարակության այս բացիլների մեջ խոր անդունդ կա, պապիկների մեջ թևածում էր խաղաղությունը, սերն ու հարգանքը դիմացինի հանդեպ: Նրանք խոսում էին սրտի լիությունից, չվնասող չիմացությունից: Իսկ մերօրյա քաջերը խոսում են ավերիչ չիմացությամբ և կամավոր ստրկությամբ, խոսում են ՀԱՆՈՒՆ ու գործում ԸՆԴԴԵՄ....

Չեմ զարմանում.... Այլևս չեմ զարմանում....